SOFAM

De Gentse fotograaf en beeldend kunstenaar Marc De Blieck heeft er altijd wel een ambivalente houding op na gehouden in relatie tot noties van auteurschap. Als maker van beelden vandaag - een tijd waarin de fotografie instant, alomtegenwoordig en, in sommige omstandigheden, oppervlakkig, of zelfs overbodig lijkt te zijn geworden - schijnt hij te werken vanuit een standpunt van gelatenheid tegenover de vraag of een beeld als origineel beschouwd kan worden.

Door vergeten beeldparameters te her-activeren (die eerst waren opgesteld tijdens de tweede helft van de 19e eeuw, niet lang na de uitvinding van de fotografie zelf) legt Marc De Blieck zichzelf een creatief keurslijf op. Dit suggereert dat hij vrijwillig zijn artistieke bewegingsvrijheid inperken. Hij verengt de reikwijdte van zijn auteurschap verder door zijn onderwerpen te beperken tot voorgeselecteerde objecten en plaatsen van cultureel belang, zoals musea en sites op de UNESCO-wereld erfgoed lijst. Deze worden gekozen op basis van vooraf bepaalde criteria, die de kunstenaar zonder aarzeling aanvaardt.

Vanuit een theoretisch standpunt zou men kunnen verwachten dat een dergelijke aanpak de stem van de auteur zou indammen. Maar, net zoals het diafragma in een camera, dat door kleiner te worden een scherper beeld oplevert met een andere diepte, geeft de aanpak van de fotograaf – waarbij hij sommige opties m.b.t. het auteurschap even aan de zijlijn zet – de kans om een technisch meesterschap naar voor te laten komen in zijn beelden. Door het croppen, kaderen, aandacht voor bepaalde zichtlijnen, vluchtpunten en een unheimliche suggestie van het droste-effect, maakt de Marc De Blieck een uitgestrekt fotografisch veld voelbaar. Hiermee wordt de kijker in een visuele dialoog opgenomen die het collectief onderbewustzijn aanboort. Tegelijk wordt de toeschouwer ervan bewust zelf een actieve kijker te zijn: zo moeten we allemaal een eigen weg door sommige van de gaten aftasten, tussen beelden, woorden, het geheugen en de overlappende zones van droom en werkelijkheid, die de werken belichten.

De erfgoedsites en objecten in museumvitrines in De Bliecks werk her-articuleren een diepgeworteld cultureel geheugen, terwijl de technische apparatuur en visuele idiomen die hij met kunde in werking stelt inspelen op ons optisch waarnemingsvermogen.

Het onderwerp van Marc De Bliecks praktijk zou daarom best omschreven kunnen worden als monumentaal, op minstens twee manieren: het schijnt letterlijk een licht op een bijzonder rijk gedeeld cultureel patrimonium; op meer efemere wijze, maken de werken ons daarentegen dubbel bewust van onze pogingen om onze plaats in de wereld te vatten, en van onszelf als de auteurs van onze eigen kijkervaring.

Er is meer: de contrasten tussen licht en donker, ritme, textuur, herhalingen, de volgorde van het ophangen…dragen allemaal bij tot de formele, abstracte override die plaatsvindt wanneer we de gedrukte, gevouwen en gemonteerde beelden in de fysieke ruimte aantreffen. Het stelt de vraag wat de fotografie, het auteurschap, en het maken en tentoonstellen van beelden eigenlijk zijn, terwijl het ons geheel machteloos en woordeloos laat in onze pogingen om ze in te perken in een of andere sluitende definitie.

K.C.M.

met dank aan het EHA voor hun gastvrijheid en in het bijzonder aan Sylvain Fasy.